هاشمی در قم،لاریجانی در لندن
با گذشت قریب به یک هفته از فراخوانده شدن هاشمی رفسنجانی توسط رهبر جمهوری اسلامی به تهران که باعث شد تا رییس مجمع تشخیص مصلحت سفرش به مشهد را ناتمام رها کرده و برای شرکت در جلسه ای بسیار مهم به تهران باز گردد،برخی ناظران از احتمال انتشار خبرهای مهمی در روز های آینده خبر می دهند.این در حالی است که هاشمی پس از بازگشت به تهران و شرکت در جلسه ای مهم با سران حکومت و برخی از فرماندهان عالی رتبه نظامی،روز های پایانی هفته گذشته را به قم رفت و با تک تک مراجع دیدارهای خصوصی داشته است.یک روز پس از بازگشت هاشمی به تهران،محمد رضا تابش عضو فراکسیون اقلیت مجلس از تشكيل تيم هسته اى كشور كه در آن سران حكومتى و شخصيت هاى برجسته سياسى عضو هستند، خبر داده بود. روز گذشته نیز برخی از رسانه های عربی به نقل از منابع ایرانی خود پذیرش طرح روسیه و خروج از بحران هسته ای را مهم ترین محور جلسه ی مهم مقامات عالی رتبه جمهوری اسلامی در روز های اخیر ذکر کردند.با این حال برخی از کارشناسان پیش بینی کی کنند که موضوع جلسه اضطراری هفته گذشته سران حکومت ایران،بسیار مهم تر از خبرهای منتشر شده بوده است که نخستین نتیجه اش پر رنگ تر شدن نقش هاشمی رفسنجانی در مذاکرات هسته ای است.در همین حال رییس مجمع تشخیص مصلحت روز گذشته اعلام کرد که جمهوری اسلامی حاضر به تعامل با آژانس هسته ای و ارایه تضمین های لازم برای صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای است.
جلسه ی مهم در تهران
تنها چند ماه پس از انتصاب علی لاریجانی به عنوان دبیر شورای امنیت ملی،و جانشین حسن روحانی،و اندکی پس از آن که محمود احمدی نژاد با سخنان تندش درباره برخی از مسائل بین المللی،روند مذاکرات هسته ای را به سوی مقابله دنیا با جمهوری اسلامی کشاند،سفر هاشمی رفسنجانی به دو شهر مذهبی که پایگاه اصلی روحانیون حاکم بر ایران است،مورد توجه ناظران سیاسی قرار گرفته است.این سفرها زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار شدند که در میانه سفر به مشهد،رسانه های داخلی از فراخوان هاشمی توسط رهبر جمهوری اسلامی به تهران خبر دادند.تیمور علی عسگری نخستین کسی بود که خبر ناتمام ماندن سفر هاشمی به مشهد را منتشر کرد.او به خبرنگاران پارلمانی گفت که:"علت ناتمام ماندن سفر هاشمى رفسنجانى به مشهد فراخوانده شدن وى از سوى مقام رهبرى براى شركت در يك جلسه مهم بوده است". على عسگرى در خصوص بازگشت هاشمى رفسنجانى به تهران، پيش از اتمام سفرش به مشهد هم چنین گفته بود که: "آقاى هاشمى براى حضور در جلسه مهمى از سوى رهبرى فراخوانده شد و به همين دليل يك روز زودتر و پيش از اتمام سفر به تهران بازگشت". او با آن که از علت فراخوانده شدن هاشمى رفسنجانى اظهار بى اطلاعى كرده بود اما جلسه اى كه رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام براى آن فراخوانده شده را مهم خوانده بود.یک روز بعد از انتشار خبر بازگشت هاشمی به تهران رسانه ها بار دیگر از سفر او به قم خبر دادند.در عین حال محمدرضا تابش نماينده اردكان و دبير فراكسيون اقليت مجلس از تشكيل تيم هسته اى كشور كه در آن سران حكومتى و شخصيت هاى برجسته سياسى عضو هستند، خبر داد. او با اشاره به سفر ناتمام هاشمى رفسنجانى به شهر مشهد گفت:"جلسه مهمى درباره مسائل هسته اى كشور با حضور سران و شخصيت هاى مهم سياسى كشور تشكيل شده و قرار است از همه ظرفيت هاى نظام براى تعادل بخشيدن به وضعيت پرونده هسته اى و ايجاد اجماع ملى تلاش كنند".تابش اگر چه از حضور خاتمى و كروبى در اين تيم ابراز بى اطلاعى كرد،اما خبر داد که اغلب شخصیت های حکومتی در آن عضویت دارند.
قم مهمتر از مشهد
هاشمی رفسنجانی در سفر به قم علاوه بر سخنرانی در جمع روحانیان،دیدارهای مهم و خصوصی با بسیاری از مراجع و روحانیان بلند پایه را نیز در دستور کار قرار داد. در اين ديدارها كه به صورت جداگانه انجام و با فاضل لنكراني ، موسوي اردبيلي ، مكارم شيرازي، صافي گلپايگاني، نوري همداني، محمدتقي بهجت، ميرزا جواد تبريزي ، يوسف صانعي ،مشكيني ، جوادي آملي و نماينده آيت الله سيستاني به گفتگو پرداخت . اگر چه محتوای این دیدیارها در اختیار رسانه ها قرار نگرفت اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که محتوای اصلی این دیدارها به آینده پرونده هسته ای و اعلام نتایج همان جلسه مهم به روحانیان بلند پایه ای بوده که گرایش های مختلفی دارند.نکته دیگر اما بی سابقه بودن حضور هاشمی در بیت مرزاجع قم بود چرا که او در دو دهه گذشته کمتر خودش به دیدار روحانیان بلند پایه رفته و به مانند رهبر جمهوری اسلامی بیشتر دیدارها و ملاقات های او در دفترش در تهران صورت گرفته است.
در این میان انتشار محتوای مذاکرات او با رییس مجاس خبرگان نیز مورذد توجه برخی از ناظران سیاسی قرار گرفته است.هاشمی رفسنجانی در دیدار با ایت الله مشکینی پرونده هسته اي را يك تجربه الهي دانسته و تاکید کرده که پرونده هسته اي ايران در شرايط تازه اي قرار گرفته و باید با هوشياري ،مقاومت و تدبير از اين مرحله سخت عبور كرد.او خطاب به مشکینی گفته که :"در حال حاضر با موضع گيري هاي كشورهاي غربي پابه ميدان تازه اي گذاشته ايم كه بايد با تجربه و با اطمينان خاطر گام برداريم در غير اين صورت به ضرر نظام خواهد بود". هاشمی تاکید کرده که:"در اين زمينه به هوشياري احتياج داريم ". رییس مجمع تشخیص مصلحت بر خلاف علی لاریجانی،احمدی نژاد و بسیاری از راستگرایان تندرو گفته که:"حتي كمترين احتمال رفتن پرونده ايران به شوراي امنيت براي ما اهميت بسيار دارد".مهم ترین نکته در سخنان هاشمی با مشکینی اما اعتراف او بر این نکته است که جمهوری اسلامی اکنون در جریان پرونده هسته ای بر سر یک دو راهی ایستاده است،او این دو راهی را چنین بیان کرده:" آنها از ما مي خواهند تسليم شويم كه براي ما مشكل است، اگر مقاومت كنيم هم بايد هزينه زيادي بپردازيم ، به هرحال اين پرونده يك تجريه الهي است كه اميدواريم از آن سربلند بيرون بياييم".او اپهار امیدواری کرده که با اتخاذ تصمیم های تازه ای مانع از رفتن پرونده ایران به شورای امنیت شود، و تاکید کرده که:"قصد شوراي امنيت تسليم شدن ايران در برابر كشورهاي غربي از جمله آمريكاست كه من در اين خصوص احساس خطر مي كنم".هاشمی رفسنجانی هم چنین به رییس مجلس خبرگان گفته که:"اگر پرونده ايران به شوراي امنيت برود و حكمي مطابق ميل غرب صادر شود ، اين حكم به ضرر نظام جمهوري اسلامي ايران تمام خواهد شد كه در اين صورت ما بايد بهاي سنگيني را بپردازيم ". هاشمی هم چنین گفته که:"ما بايد تلاش كنيم كه جمهوري اسلامي ايران در مسيري آرام و منطقي به تمامي اهدافش در خصوص داشتن سوخت فناوري هسته اي ،دست يابند".
بخش دیگری از مذاکرات هاشمی رفسنجانی در قم نیز به انتخابات آینده مجلس خبرگان رهبری اختصاص داشته است.او مجلس خبرگان را" مقوم نظام و ياور رهبري"دانسته و گفته که:"طرح جسورانه و شجاعانه مسائل ضروري نظام در مجلس خبرگان ضروري است ولي طرح برخي موضوعات را به نفع خبرگان نمي دانم،زيرا بالاترين نهاد است و ظرفيت هاي آن در جاي ديگري وجود ندارد".اوهم چنین در جریان دیدار از دبیرخانه دائمی مجلس خبرگان،در خصوص انتخابات آتي خبرگان و مسائل مربوط به اين نهاد با ابراهیم امینی مسوول دبیرخانه دائمی مجلس خبرگان مذاکراتی داشته است. هاشمی رفسنجانی هم چنین با اشاره تلویحی به اعضای شورای نگهبان،هم چنین گفته که:" طرح برخي مسائل در خصوص خبرگان را به صلاح نمي دانم . شايد اگر ديگران جاي ما بودند مشكلاتشان را در بوق مي كردند و مسئولان مربوطه را استيضاح مي كردند".
اگر چه رسانه های داخلی بیش از مذاکرات هسته ای هاشمی با روحانیان بلند پایه قم،بحث های اخیر درباره انتخابات مجلس خبرگان را هدف سفر هاشمی به قم دانسته اند اما برخی دیگر از ناظران سفر هاشمی به مشهد و قم را نشانه هایی میدانند بر این که جمهوری اسلامی در آستانه تصمیم مهمی قرار گرفته،و این تصمیم بیش از هز چیز به پرونده هسته ای مربوط می شود.
خبر مهم، در روز های آینده
به دنبال رویدادهای مهم چند روز اخیر،روز گذشته یک روزنامه نزدیک به دولت اعلام کرد که مقامات ایرانی اجازه بازدید از تاسیسات هسته ای لویزان را به بازرسان هسته ای داده اند.این روزنامه به نقل از یک منبع آگاه خبر داد که مسولان ایرانی هفته گذشته و به دنبال برگزاری جلسه مهم شخصیت های نظام در نامه ای که به دفتر معاون محمد البرادعی فاکس کرده اند از او خواسته اند تا برای بازدید از تاسیسات هسته ای لویزان به ایران سفر کند. اولی هاینونن معاون مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی سه شنبه پیش به دیداری از ایران پایان داد.
روز گذشته نیز هاشمی رفسنجانی اعلام کرد که جمهوری اسلامی حاضر به تعامل باآژانس بین المللی انرژی اتمی و دادن تضمین های لازم است.همزمان اعلام شده که علی لاریجانی به لندن سفر خواهد کرد.کارشناسان سیاسی می گویند نرمش های تازه از سوی سران جمهوری اسلامی از نتایج جلسه مهم هفته گذشته است.روزنامه القبس چاپ لبنان نیز همزمان خبر داده که:" بیت رهبری شاهد یک نشست بسیار مهم بود که در آن فرماندهان ارشد نظامی ونیز مسئولین عالیرتبه کشوری حضور داشتندبه گزارش القبس در این نشست آخرین تحولات کشوری مورد بحث وبررسی قرار گرفت".به نوشته این روزنامه:"این نشست به حدی مهم وسرنوشت ساز بود،که هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشیخص مصلحت نظام را بر آن داشت تا سفر خود را به مشهد نیمه تمام گذارده وبه تهران باز گردد همچنین محمود احمدی نژاد نیز سفر خود به اهواز را برای حضور در این جلسه لغو کرد".
اگر چه مسولان ایرانی تاکنون ارجاع پرونده هسته ای به شورای امنیت بی اهمیت تلقی می کردند،^و بارها اعلام کرده بودن که در صورت ارجاع پرونده به این شورا از نفت به عنوان ابزاری برای مقابله بهره خواهند گرفت اما یک اتفاق دیگر هم در روزهای اخیر نشان داد که آنها نمی توانند روی نفت به عنوان اهرم فشار حساب کنند.این اتفاق سفر امیر عبدالله به پکن و انعقاد قرار داد پر ارزشی با این کشور بود.عربستان هم چنین در صدد انعقاد چنین قرارداد نفتی با هند است.آنها هم چنین اعلام کرده اند که در صورت تحریم نفتی ایران حاضرند تا با افزایش تولید خود جای خالی نفت ایران را پر کنند.
شاید همه این عوامل باعث شده تا مقامات ایرانی در صدد اتخاذ تدابیر تازه ای برای گذشتن از آن چه هاشمی آن را گردنه ای خطرناک نامیده،باشند.
یک کارشناس سیاسی درباره شرایط فعلی می گوید در هفته های اخیر مجموعه ای از حوادث دست به دست هم داده اند تا شرایط را مشابه شرایط پیش از پذیرش قطعنامه 595 نشان بدهند.آیا در روز های آینده پرونده هسته ای جمهوری اسلامی داوطلبانه بسته خواهد شد؟پاسخ به این پرسش زمان زیاد طول نخواهد کشید اما واقعیت آن است که هاشمی رفسنجانی در کمتر از 6 ماه تندرو ها را به حاشیه رانده،و بار دیگر به درخواست رهبر جمهوری اسلامی نقش پر رنگی را به خود اختصاص داده است.